Οι Δούλες: του Ζάν Ζενέ από το Θέατρο ΟΜΜΑ Studio

Οι θεατές με το εισιτήριό τους, μπορούν να διαλέγουν και να αγοράζουν, ένα βιβλίο ή κάποιο άλλο είδος του βιβλιοπωλείου που τους αρέσει, με έκπτωση 3€. Έτσι μαζί με την παράσταση, φεύγοντας, μπορούν να πάρουν μαζί τους και ένα βιβλίο.

ΖΑΝ ΖΕΝΕ

"ΟΙ ΔΟΥΛΕΣ"

Μετάφραση: Οδυσσέας Ελύτης
Σκηνοθεσία: Αντώνης Διαμαντής
Μουσική: Arvo Part
Φωτογραφίες : Δέσποινα Σολακάκη
Παραγωγή: Θέατρο ΟΜΜΑ ΣΤΟΥΝΤΙΟ

Παίζουν:
Ελένη Στρατάκη (Κλαίρη)
Βαγγέλης Μπουμπάκης (Σολάνζ)
Θάλεια Πολυχρονάκη (Κυρία)

Πρεμιέρα: Ιανουάριος 2014, στο STUDIO 87 (Ηράκλειο Κρήτης)

Δυο υπηρέτριες, η Σολάνζ και η Κλαίρ, σχεδιάζουν τον φόνο της κυρίας τους. Δυο αδελφές, παρασύρονται σε ένα παιχνίδι κυριαρχίας, βασανίζοντας η μια την άλλη. Είναι εθισμένες στην αλλαγή ρόλων... το έργο διαπραγματεύεται τις αλληλοσυγκρουόμενες και αδιέξοδες σχέσεις του ανθρώπου, τα παιχνίδια εξουσίας και τα υπαρξιακά αδιέξοδα.
"Οι Δούλες" δημοσιεύτηκαν για πρώτη φορά στο περιοδικό : L' Arhalete το Μάη του 1947. Ο Ζενέ το έγραψε κατά παράκληση του Louis Jouvet, που το ανέβασε στο Theatre de l' Athenne τον Απρίλη του 1947.

Ο "Αγιος" Ζαν Ζενέ…

Ο περιθωριακός  και ιδιότροπος εκπρόσωπος του θεάτρου του παραλόγου, μέσα από τα έργα του απεικονίζει την ίδια του τη ζωή. Λωποδύτης και κατάδικος και ο Ζενέ περιπλανήθηκε στην Ευρώπη έγινε το αγαπημένο παιδί της γαλλικής διανόησης, αφοσιώθηκε σε έναν ακροβάτη, και αργότερα μεταμορφώθηκε από απολιτίκ σε ακτιβιστή, υποστηρίζοντας τους Μαύρους Πάνθηρες και ακολουθώντας Παλαιστίνιους στρατιώτες σε στρατόπεδα του Λιβάνου και της Ιορδανίας.

Νόθος γιος μιας πόρνης και ενός εργάτη, ο μικρός Ζαν εγκαταλείφθηκε επτά μήνες μετά τη γέννησή του, από τη μητέρα του, το 1910 και αναθρέφεται από δύο χωρικούς. Δείχνει από νωρίς σημάδια «παραβατικότητας» και από τα 15 του βρίσκεται κλεισμένος σε αναμορφωτήριο. Εκεί, παραμένει για τρία χρόνια, ενώ η «περίπτωσή» του γίνεται αντικείμενο μελέτης για τους σωφρονιστικούς ψυχιάτρους. Η θητεία του στο στρατό ήταν σύντομη, αφού γίνεται λιποτάκτης και με διαφορετικό όνομα πια, περιπλανιέται στην Ευρώπη, χωρίς καθόλου χρήματα.

Όταν φτάνει στην Γερμανία του Χίτλερ, λέει «αισθάνθηκα σαν να βρέθηκα σε ένα οργανωμένο στρατόπεδο με λωποδύτες. Είναι ένα έθνος κλεφτών». Από το 1937 έως το 1944 βρίσκεται στη φυλακή και περνάει από δεκατρείς δίκες. Το 1942, σε ηλικία 32 ετών γράφει τα πρώτα του βιβλία, με τίτλο «Η παναγία των λουλουδιών» και «Καταδικασμένος σε θάνατο».

Ένα χρόνο αργότερα, μέσα στο κελί του, θα γράψει το «Θαύμα το ρόδου». Τα χειρόγραφά του τα αρπάζουν οι δεσμοφύλακες και τα σκίζουν, όμως ο Ζαν Ζενέ τα ξαναγράφει από την αρχή. Ο Ζαν Κοκτό αποτελεί πρόσωπο-σταθμό για τον Ζενέ, καθώς η γνωριμία τους του έδωσε τη δυνατότητα να αποκτήσει την αναγνώριση της παρισινής κοινωνίας.

Ο Κοκτό είναι αυτός που θα τον βοηθήσει να εκδώσει τα έργα του αλλά και να βγει από τη φυλακή. Η θανατική ποινή που του είχε επιβληθεί δεν πραγματοποιείται ποτέ, χάρη στις προσπάθειες διανοουμένων της Γαλλίας, με πρωτοστάτη των Σαρτρ, ο οποίος γράφει λίγα χρόνια αργότερα τη βιογραφία του Ζενέ με τίτλο «Άγιος Ζενέ: Κωμωδός ή μάρτυρας» που έρχεται να αποκαταστήσει τη φήμη του και να τον αναδείξει σε κορυφαίο λογοτέχνη.

Η θεματολογία των έργων του περιλαμβάνει την εμπειρία του στη φυλακή, την περιπλάνησή του στον υπόκοσμο και την παρανομία, αλλά και την αντίθεσή του στην κοινωνία, την οποία θεωρεί υπεύθυνη για την περιθωριοποίησή του. Μέχρι το 1948 γράφει αρκετά έργα, όπως τα «Επιτάφιες σπονδές», «Καυγατζής της Βρέστης» και «Το ημερολόγιο ενός κλέφτη». Από τα πια σπουδαία του έργα είναι πο «Δούλες», μετά την ολοκλήρωση του οποίου, ακολουθεί μία μη παραγωγική περίοδο για τον Ζενέ.
Υπερασπίστηκε όσους θεωρούσε αδικημένους, περιθωριοποιημένους και όλους όσους η «καλή» κοινωνία άφηνε εκτός γιατί δεν είχαν θέση στην «καλοσύνη» της. Σε όλα τα έργα του συναντάμε ανθρώπους που γνώρισε στα αναμορφωτήρια και τις φυλακές. Στις «Δούλες» , ένα από τα πιο διάσημα και πολύανεβασμένα έργα του, ο Ζενέ ειρωνεύεται με εξαιρετικά έξυπνο τρόπο τη δήθεν «καλοσύνη» της κυρίας προς τις δούλες. «Γιατί η Κυρία είναι καλή! Η Κυρία είναι όμορφη! Η Κυρία είναι γλυκιά!…Πότε πότε μας δίνει κανένα ζαχαρωτό…»

Ο συγγραφέας επανέρχεται κάποια χρόνια αργότερα στο προσκήνιο με τα έργα «Νέγροι», «Παραβάν» και «Μπαλκόνι». Ως θεατρικός συγγραφέας φέρνει την ανατροπή στην παραδοσιακή πλοκή και κερδίζει την αποδοχή του κοινού. Η γνωριμία του με τον μουσουλμάνο ακροβάτη, Αμπντάλα Μπεντάγκα, φέρνει στη ζωή του τον έρωτα.

Αναλαμβάνει εξ ολοκλήρου την σκηνοθεσία των παραστάσεών του, ενώ πληρώνει τους καλύτερους εκπαιδευτές. Ξεκινούν μαζί περιοδείες, όμως σε μία παράσταση ο Αμπντάλα τραυματίζεται σοβαρά και ο Ζενέ τον εγκαταλείπει. Εκείνος δεν θα αντέξει και θα αυτοκτονήσει. Ο Ζενέ βυθίζεται σε βαθιά κατάθλιψη και δηλώνει ότι δεν θα ξαναγράψει.

Το 1967 θα αποπειραθεί να αυτοκτονήσει. Η ζωή του αποκτά και πάλι νόημα μέσα από την πολιτικοποίηση. Βρίσκει έκφραση στην επαναστατική οργάνωση Μαύροι Πάνθηρες και μάχεται κατά των φυλετικών διακρίσεων και του πολέμου στο Βιετνάμ, και υπέρ των δικαιωμάτων των μεταναστών.

Το 1971 θα βρεθεί στην Ιορδανία, όπου θα ζήσει με τους Φενταγίν. Μέσα από αυτή την εμπειρία θα αναθεωρήσει και θα γράψει το βιβλίο «Αιχμάλωτος του έρωτα». Το γράψιμο, όμως, δεν τον κερδίζει και, δέκα χρόνια αργότερα, επιστρέφει δίπλα στους Παλαιστίνιους στη Βυρηττό, ώστε να τους υποστηρίξει κατά τις επιδρομές στους καταυλισμούς της Σάμπρα και της Σατίλα.
Τα έργα του απαγορεύτηκαν στις ΗΠΑ και το 1952 ο Σαρτρ έγραψε τον 'Άγιο Ζενέ' μια υπαρξιστική ανάλυση για την μετάβαση στη Δημιουργία από την αλητεία του περιθωρίου αλλά το έργο είχε αντίστροφο αποτέλεσμα διότι τον επηρέασε τόσο που δε μπόρεσε να γράψει τα επόμενα πέντε χρόνια.Ο 'Μάης του '68' τον άγγιξε βαθιά και ξεκινώντας με έναν ύμνο για το νεαρό Κον Μπεντίτ στη δεκαετία του '70 ξαναμεταμορφώθηκε σε πολιτικό ακτιβιστή, αγωνίστηκε για τα δικαιώματα των κρατουμένων και των μεταναστών και επισκέφθηκε τις ΗΠΑ όταν τον κάλεσαν οι Μαύροι Πάνθηρες

Ο Ζαν Ζενέ πεθαίνει την άνοιξη του 1986 από καρκίνο στο Παρίσι, «σ’ ένα σιωπηλό και ασήμαντο δρόμο, που ξαφνικά πήρε λάμψη, αποτελώντας την τελευταία στάση της ζωής του στην πόλη, την οποία μεταμόρφωσε και εξύβρισε χωρίς σταματημό» (Στίβεν Μπάρμπερ).

Ο Ζενέ γράφει για τις "Δούλες".

"....Αυτές οι δούλες, δεν είναι μέγαιρες.. θα μπορούσαν κάλλιστα να κάνουν θρησκευτικό κήρυγμα σε χριστιανική ένωση. Πρόκειται για ένα παραμύθι, δηλαδή για ένα είδος αλληγορικής αφήγησης, που αποσκοπούσε ίσως, όταν το έγραψα, πρώτον να με κάνει να σιχαθώ τον εαυτό μου, καταδείχνοντας και αρνούμενο να καταδείξει ποιος ήμουν, και δεύτερον να επιφέρει μια κάποια δυσφορία σ την αίθουσα. Ένα παραμύθι... Πρέπει κανείς να το πιστέψει και συγχρόνως να αρνηθεί να το πιστέψει. Αλλά για να γίνει πιστευτό, πρέπει οι ηθοποιοί να μη παίζουν ρεαλιστικά.. να σημειωθεί ένα πράγμα: δεν είχα σκοπό να συνηγορήσω υπέρ της μοίρας των υπηρετών. Αν ήμουν εγώ υπηρέτρια, θα μιλούσα σαν αυτές. Ορισμένα βράδια… γιατί οι δούλες δεν μιλάνε έτσι παρά ορισμένα βράδια. Πρέπει να τις συλλάβει κανείς είτε στη μοναξιά τους είτε στη μοναξιά του καθενός από μας... Ιερά ή όχι, οι δούλες αυτές είναι τέρατα, όπως είμαστε κι εμείς όταν ονειρευόμαστε πως είμαστε τούτο ή εκείνο. Χωρίς να μπορώ να πω ακριβώς τι είναι το Θέατρο, ξέρω καλά τι του αρνούμαι να είναι: η περιγραφή της καθημερινής συμπεριφοράς, όπως τη βλέπει κανείς απέξω. Πηγαίνω στο θέατρο για να δω τον εαυτό μου πάνω σ τη σκηνή (ζωντανεμένο σ' ένα μόνο πρόσωπο η με τη μορφή παραμυθιού)τέτοιον πού δε θα μπορέσω- ή δε θα τολμήσω- να τον δω ή να τον ονειρευτώ, και που ωστόσο ξέρω πώς έτσι είναι..."



Ημερ/νίες: 14/01/2014-17/01/2014, κάθε Τρίτη έως Παρασκευή
Τοποθεσία: Studio 87, Έβανς 87, δίπλα από το βιβλιοπωλείο του Μ. Κυριάκη, πεζόδρομος, Ηράκλειο
Ώρα: 21:15
Γενική είσοδος: 9€ | Ανεργοι: δωρεάν (με επίδειξη κάρτας ανεργίας).
ΛΟΓΩ ΜΙΚΡΗΣ ΧΩΡΗΤΙΚΟΤΗΤΑΣ, ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΗ Η ΚΡΑΤΗΣΗ ΘΕΣΕΩΝ.ΤΗΛ.:2810-263659-6937935211